ارزیابی عوامل مؤثر بر عرضه و تقاضای صادرات پسته ایران (رهیافت خود توضیح برداری var)

پسته یکی از محصولات عمده­ی ارزآور صادراتی ایران است که توسط کشورهای محدودی در جهان عرضه شده و متقاضیان زیادی در بازار جهانی دارد. در این بررسی با استفاده از آمار سال­های 1980- 2010 میلادی و با رهیافت خود توضیح برداری (var)، تحلیل­های واکنش به ضربه و تجزیه واریانس خطای پیش­بینی، عوامل مؤثر بر عرضه و تقاضای صادرات پسته ایران مورد ارزیابی قرار گرفتند. نتایج به­دست آمده از الگوی همجمعی نشان­دهنده­ی آن است که هر یک از متغیرهای میانگین درآمد کشورهای وارد­کننده، نرخ واقعی ارز و تولید داخلی پسته، با عرضه و تقاضای صادرات پسته ایران در بلند­مدت رابطه مثبت و معنادار خواهند داشت، درحالی­که تولید در دیگر کشورها و قیمت داخلی پسته در بلند­مدت با عرضه و تقاضای صادراتی محصول، رابطه منفی و معنادار دارند. همچنین تجزیه واریانس خطای پیش­بینی نشان­دهنده آن­ است که بیشترین تأثیر­گذاری بر نوسانات عرضه صادرات پسته در ایران از خود متغیر ناشی می­شود و مؤثرترین عامل بر نوسانات تقاضای جهانی صادرات نیز، متغیر عرضه صادرات ایران بوده و پس از آن در بلندمدت قیمت صادراتی ایران نیز تأثیر گذار خواهد بود.